Zekât vermek İslam’ın 5 şartından birisidir. Zekât verme şartlarını taşıyan her Müslüman’ın vakti gelince Zekâtını vermesi gerekir. Zekât vermek isteyen kişiler belirlenen tutarı bağış yaparak insanlara verebilirler. Bu sayede sahip oldukları malların Allah katında makbul olmasını sağlarlar aynı zamanda da maddi zorluk içerisinde bulunan kişilere yardım edebilirler.
Zekât kelimesinin sözlük anlamı artma, bereket ve çoğalmadır. Bu kelimenin İslam dinine göre anlamı zengin sayılabilecek miktarda mala (nisap) sahip olan kişilerin mallarının 40/1 oranını fakir, fukara ve ihtiyaç sahiplerine vermesini içeren bir ibadettir. Zekât İslam dinini benimsemiş olan kişilerin sahip oldukları mallar için yaptıkları mali ibadet olarak da ifade edilebilir. Bir mal için Zekât verilebilmesi içinse o mala sahip olunduktan sonra 1 kameri yıl geçirilmiş olmasıdır.
Zekât Müslümanlar için farz olan ibadetlerdendir. Zekâtın farz kılındığı zaman ise Hicret’in ikinci yılı olan 624 yılıdır.
Zekât bağışı Zekât vermesi kendisine farz kılınmış olan kişilerin yoksullara, kimsesizlere, mazlumlara ve mağdurlara Zekât vermeleri işlemine verilen isimdir. Zekât bağışının yapılabilmesi için öncelikle mallar üzerinden hesaplamanın yapılması ve bağış için hizmet veren kurumların belirlenmesi gerekir. Kurumları tercih etmeyen kişiler çevrelerinde bulunan fakirlere de Zekât bağışında bulunabilirler.
Zekât farz kılınan ibadetin yerine getirilebilmesi için verilir. Bu sayede Allah’ın emrine uyulmuş olur. Ayrıca Zekâtın verilmesiyle sahip olunan malın bereketlenmesi ve Allah rızasına uygun duruma gelmesi mümkün olur. Bu sayede kişiler sahip oldukları malların bereketinden faydalanabilirler.
Zekât fakirlerin ve zor durumda olan kişilerin hali anlamak amacıyla da verilir. Verilen Zekât tutarı sayesinde zor durumda olan kişiler ihtiyaçlarını karşılayabilirler. Zekât sayesinde insanlar manevi anlamda huzur bulabilirler. Mallarını paylaşarak paylaşmanın güzelliğini fark edebilirler. Tüm bunlar dışında Zekât birlik ve beraberliğin sağlanması amacıyla da verilebilir.
İslam’ın şartları arasında yer alan Zekât her Müslüman’a farz olmayan bir ibadettir. Bir kişinin Zekât vermesi için dinen belirtilen şartlara sahip olmaları gerekir.
Zekât vermek için gerekli olan şartlar şunlardan oluşur;
Bu şartları taşıyorsanız ve Zekât size farz kılınmışsa malınızın miktarına göre Zekâtınızı vererek ibadetinizi yerine getirebilirsiniz. İsterseniz Zekâtınızı Ramazan ayında isterseniz de diğer zamanlarda bağışlayabilirsiniz.
Zekâtın farz kılınmasını sağlayan mallar ve bu malların oranları Müslümanların Zekât konusunda bilgilenmelerini sağlamak adına belirlenmiştir. Bu mallara ve oranlara sahip olan kişilerin Zekâtlarını vermeleri gerekir.
Zekât verilmesi gereken mallar ve oranları şu şekildedir;
Verilen sayıların altında olan koyun, keçi, manda ve deve gibi hayvanlar Zekâttan muaf olurlar. Ayrıca bu hayvanların ve ürünlerin miktarının artması verilecek Zekât miktarının da artmasını sağlar. Bu nedenle kişilerin sahip oldukları malları göz önüne alarak Zekât tutarını hesaplamaları gerekir.
Ziynet eşyaları türlerine göre Zekâta tabi veya değildir. Eğer söz konusu ziynet eşyaları gümüş ya da altından yapılmış ziynet eşyalarıysa 1/40 oranında Zekâtının verilmesi gerekir. Ancak ziynet eşyaları gümüş veya altından değilse Zekâtının verilmesine gerek yoktur.
Kira gelirinin nisap miktarında olması ve üzerinden 1 yıl geçmesi durumunda Zekâtı verilir. Kira geliri Zekât oranı ise gelirin 1/40’ı şeklindedir.
Zekâtın kimlere verilmesi gerektiği Kur’an’ı Kerim’de kesin olarak belirtilmiştir. Bu nedenle kutsal kitapta belirtilen kişiler arasında Zekâtın verileceği kişi veya kişilerin belirlenmesi gerekir.
Zekâtın verilebileceği kişiler şunlardır;
Zekâtın bu kişilere verilebileceği Kur’an’ı Kerim’de yer alan Tevbe Suresi’nde yazar. Bu konu hakkında bilgi sahibi olmayanlar sureyi okuyabilirler. Kimlere Zekât vereceklerini öğrenmeleri durumunda ise bu kişileri bularak Zekâtlarını verebilirler. Ayrıca isterlerse bağışta bulunarak verdikleri Zekâtın doğru yerlere verilmesini sağlayabilirler.
Zekâtın verilemeyeceği kişiler de belirlenmiştir. Bu kişilere Zekâtın verilmesi ibadetin doğru yerine getirilmemesine neden olur.
Zekât bağışı şu kişilere verilemez;
Bu kişiler Tevbe Suresi’nde yer alan yoksul, köle veya Allah yolunda bulunma kriterlerine uysalar dahi Zekât verilemez. Çünkü bu kişiler bağış sahibinin ailesi olarak görülen kişilerdir ve bu kişiler Zekât geçerli olmaz.
Zekâtın bir insana farz olması için nisap miktarı kadar mala sahip olması ve bu mala sahip olmanın üzerinden bir kameri yıl geçmesi gerekir. Bu süreyi dolduran kişilerin malları için Zekât vermeleri gerekir. Ancak mal sahipleri istedikleri durumlarda bir kameri yıl geçmeden de Zekât verebilirler.
Zorunlu ihtiyaçları dışında mala sahip olan kişilerin mallarının Zekâtlarını vermeleri gerekir. Kişilerin sahip oldukları altın, gümüş ve mallarının Zekâtının verilmesi gerektiği Peygamber Efendimiz tarafından da ifade edilir. Rivayete göre Peygamberimiz Zekâtı verilmeyen altın ve gümüş gibi madenlerin kıyamet gününde levha haline getirilerek mal sahiplerinin azabını sağlayacağı bildirilmiştir.
Zekâtın verilmemesi durumunda kişilerin sahip oldukları malların haram mal durumuna düşeceği de din adamları tarafından belirtilir. Kıyamet gününde azap yaşamamak ve haram malları kullanmamak isteyen kişilerin vaktinde Zekâtlarını vermeleri gerekir.
Zekât Müslümanlara 624 yılında farz kılınmış olan bir ibadettir. İslam’ın şartlarından birisi olan Zekâtın zenginlik ölçüsünde mal sahibi olan her birey tarafından verilmesi gerekir. Ancak bunun için kişileri Zekât verme niyetinin olması gerekir.
Kur’an’ı Kerim’de Zekâtın verilmesi gerektiği ayetlerle belirtilmiştir. Kur’an’ı Kerim’de bulunan Bakara Suresi’nin 43.ayetinde “Namazı dosdoğru kılın ve Zekâtı verin.” Ayeti ile Zekâtın verilmesi gerektiği belirtilmiştir. Ayrıca Tevbe Suresi’nde “Onların mallarından kendilerini temizleyip yücelteceğin oranda sadaka al ve onlara dua et.
Duan onlara huzur verir.” Ayeti yer almış ve bu ayetle Zekâtın verilmesi gerektiği vurgulanmıştır. Maide Suresi 55.ayetinde de “Sizin en doğrunuz ancak Allah, Allah’ın elçisi, rüku edenler olarak namaz kılan ve Zekâtını veren müminlerdir.” Ayetiyle Zekâta değinilmiştir.
Zekât verecek kişi ya da kişileri kendi imkanlarıyla bulamayacak olan kişiler kurumlar aracılığıyla bağışta bulunabilirler. Zekât bağışının yapılabileceği kurumlar hayır dernekleri ve kurumlarıdır. Ancak bağışın geçerli olması için kurumların Diyanet tarafından kontrol edilen, güvenilir ve Zekât bağışını doğru kişilere ulaştırdığı bilinen kurumlar olmalıdır. Şefkat Eli Derneği bu kriterlere uygun olan insani yardım derneği olduğu için Zekât bağışının buraya yapılması mümkündür.
Kurban ve Ramazan bağışlarıyla adını duyuran Şefkat Eli Derneği’nin Zekât çalışması da vardır. Mal sahiplerinin Zekâtlarını Afrika’da veya Asya ülkelerinde yoksullara, kölelere veya Allah yolunda ilerleyenlere vermesine yardımcı olur. Bunun için dernek havale, elden bağış, EFT ve online bağış yöntemleriyle Zekâtları kabul eder.
Nisap miktarı mala sahip olan kişilerin zamanı gelince Zekâtlarını vermeleri gerekir. Zekât, Zekâtı alması mümkün olan kişilere elden verilebileceği gibi online bağış yoluyla da verilir. Online bağış yapılması Zekâtın verilmesi için dernek ya da hayır kurumlarının tercih edilmesiyle mümkün olur.
Tercih edilen kurum tarafından hazırlanmış olan online bağış bölümüne gerekli bilgiler girilerek Zekât bağışında bulunulabilir. Online bağışlarda işlemin tamamlandığı bilgisi Zekâtın verildiği için gösterilen kanıttır. Bağış için ayrı bir makbuz hazırlanması mümkün olmaz.
Zekât bağışının havale yöntemi kullanılarak yapılması mümkündür. Bunun için bağışta bulunacak kişilerin kredi kartına sahip olmaları ve hesap numaralarını alarak havale yapmaları gerekir. Şefkat Eli Derneği bağışların düzenli bir şekilde toplanmasını sağlamak amacıyla açmış olduğu Kuveyt Türk, İş Bankası ve Ziraat Bankası hesapları aracılığıyla bağışları toplar.
Bağışta bulunan kişilerin doğru hesap numarasına gönderim yapmalarıyla Zekâtların doğru adreslere ulaşması sağlanabilir. Bu Zekâtlar sayesinde yoksullar, talebeler, düşkünler ve borçlular sıkıntılarından kurtularak geçimlerini sağlayabilirler.
Zekât bağışlarını kabul eden derneklerin bir bölümünde SMS yoluyla bağışta bulunmak mümkündür. Bu nedenle Şefkat Eli’nde SMS’le Zekât bağışının yapılıp yapılmadığı merak edilir. Ancak şu an için derneğin böyle bir uygulaması yoktur. Bunun yerine havale, EFT ve online bağış yöntemleri kullanılabilir.
Bağışlanan Zekâtlar Şefkat Eli Derneği’nin belirlediği ülkelerde bulunan yoksul, düşkün, borçlu ve Kur’an talebelerine verilir. Derneğin Zekât verilmesi için belirlemiş olduğu ülkelerden bazıları şunlardır; Yemen, Çad, Gazze, Arakan, Suriye, Nijerya, Etiyopya, Gambiya, Mozambik ve Gana gibi yerlerdir. Ayrıca Zekâtların teslim edilmesi için yurt içinde bulunan yoksullar da tercih edilebilir.
Zekâtının bağışlanması için yer tercihinde bulunanlar Türkiye’yi tercih etmeleri durumunda ülkede bulunan muhtaçlara Zekâtlar ulaştırılır. Bunlar dışında doğal afet ve deprem mağdurlarına da bağışlanan Zekâtlarının ulaştırılması ile onların sıkıntılarının giderilmesi mümkün olabilir.
Zekât bağışının yapılması için kesinleştirilmiş bir zaman yoktur. Nisap miktarında malı olan ve bu mal üzerinden 1 yıl geçmiş olan kişiler diledikleri bir dönemde Zekâtlarını vererek farzı yerine getirebilirler. Yılın tüm günlerinde bağışın yapılması mümkündür ancak Ramazan ayında yapılan ibadetlerin daha çok sevap kazandırması nedeniyle Ramazan aylarında Zekâtın verilmesi daha fazla tercih edilir.